مترجم خوبی باشید!

با درود به دوستان

رابطه‌تان را دوطرفه کنید.

کار ترجمه می‌تواند بسیار پُردرآمد و جذاب باشد. در ابتدا سعی کنید تا موضوعی را انتخاب کرده و فقط در آن زمینه کار ترجمه را انجام دهید؛ این مورد بسیار مهم است! چنانچه به موضوعی که در حال ترجمه‌ی آن هستید، علاقه نداشته باشید، ناخودآگاه ترجمه‌ی خوبی ارائه نمی‌دهید. سعی کنید زمینه‌ای خاص را انتخاب کرده و اجازه دهید که دیگران شما را با آن ”عنوان“ بشناسند.

«فلانی، مترجم داستان‌های جنایی است.» «مترجم کتاب‌های رشد شخصیت است.» مترجم داستان‌های دلهره‌آور است.» «مترجم روایت‌های ادبی است.» «مترجم کتاب‌های آموزش امور مالی است» نام خود را با زمینه‌ی کاری‌تان پیوند بزنید. بدین ترتیب، خود شما نیز به مرور اطلاعات‌تان در آن زمینه بالا رفته و به مرور مترجم بهتری در آن زمینه می‌شوید.

پس از چند سالی، دیگر در زمینه‌ی کاری خود حرفه‌ای شده و صاحب‌نظر می‌شوید. انتظارات از شما بالا رفته و شما نیز خود را موظف می‌بینید که پاسخگوی مخاطبین‌تان باشید! این حس مسئولیت در مقابل مخاطبین‌تان باعث می‌شود تا بیشتر در زمینه‌ی کاری خود غرق شوید و وقتی می‌بینید که عده‌ای نیز آثار شما را دنبال می‌کنند، هر روز انگیزه‌ی بیشتری پیدا کرده و برای پاسخگویی، شما نیز مطالعات بیشتری را انجام می‌دهید.

دایره‌ی لغات و اصطلاحات خود را بالا ببرید.

وقتی زمینه‌ی کار ترجمه را انتخاب کردید، غرق آن شوید. هر روز لغات و اصطلاحات بیشتری را در آن زمینه یاد بگیرید. در اینترنت جستجو کرده و کتاب‌هایی که پیش از شما، در آن زمینه ترجمه شده‌اند را مطالعه نمایید. همه چیز را یاد بگیرید!

و اما فارسی! شاید باورتان نشود اما خود من از جمله کسانی هستم که گاهی معنی جمله‌ای را به خوبی درک می‌کنم اما یک جمله‌ی فارسی مناسب و روان نمی‌توانم برای آن بنویسم! تا می‌توانید مطالعه کرده و ذهن خود را با جملات فارسی پیوند دهید. شعر فارسی حفظ کنید و دایره‌ی لغات، اصطلاحات و تمثیل‌های زبان مادری خود را نیز افزایش دهید.

در زمینه‌ی کاری خود، نوع جملات کاربردی را فرا بگیرید. برای مثال، اگر می‌خواهید داستان‌های دلهره‌آور را ترجمه کنید، باید این مهارت را نیز فرا بگیرید که چگونه با جملاتی تأثیرگذار، ترس و دلهره را به جان مخاطبین خود بی‌اندازید! چنانچه به سراغ داستان‌های طنز می‌روید، مهارت‌های مربوط به نوشتن جملات طنز را یاد بگیرید. اگر کارتان ترجمه‌ی کتاب‌های آموزشی مربوط به مهارت‌های زندگی است، روان نوشتن را برای ارائه‌ی هر چه روشن‌تر مطلب، تمرین کنید.

پژوهش را فراموش نکنید

برای آنکه مترجم خوبی باشید، باید بدانید که یک کتاب داستان را چگونه می‌نویسند. باید بدانید که یک کتاب مربوط به رشد شخصیت را چگونه تنظیم می‌کنند و یا اصولاً مهارت‌های زندگی چیست. نمی‌شود که کتابی در مورد ”تناسب اندام“ را ترجمه کنید و خودتان کلی اضافه‌وزن داشته باشید! در واقع باید به کاری که برای دیگران ارائه می‌کنید، اعتقاد داشته باشید. اگر داستان‌های دلهره‌آور را ترجمه می‌کنید، خودتان نیز باید از جمله کتابخوان‌هایی باشید که از چنین داستان‌هایی لذت می‌برند. چنانچه کتابی در مورد بهداشت روان را ارائه می‌کنید، خودتان نباید دچار انواع مشکلات مربوط به افسردگی باشید!

بنابراین پژوهش فراموش‌تان نشود. تا می‌توانید در زمینه‌ی کار خودتان، مطالعه کرده و از مقالات مندرج در مجلات، چه چاپی و چه اینترنتی (البته معتبر)، بهره بگیرید. تا وقتی به زمینه‌ی کاری خود علاقه‌مند نشده‌اید و بخاطرش خود را غرق تحقیق نکرده‌اید، دست به ترجمه نبرید!

نویسندگان مشهور کتاب‌های ثروت‌آفرینی کدامند و تا کنون چه کتاب‌هایی نوشته‌اند و هر یک از این کتاب‌ها دارای چه موضوعاتی است؟ شما کدام‌شان را پیشنهاد می‌کنید و چرا؟

از جمله نویسندگان معروف داستان‌های طنز، به کدام‌ها می‌توانید اشاره کنید؟ سبک هر کدام چه بوده و چرا از نظر شما باید کتاب‌های آنان را خواند؟ آیا از سبک ایجاد تضاد استفاده می‌کنند؟ آیا وجود تصمیمات غیر منطقی و بی شعورانه باعث می‌شود تا داستان خنده‌دار شود؟ آیا حوادث غیرمنتظره و غیرمعمولی باعث می‌شود تا مخاطبین به یک آدم بدشانس بخندند؟

اجزای داستان‌ها، کتاب‌های آموزشی مربوط به رشد شخصیت، مهارت‌های زندگی و یا امور مالی و کارآفرینی را بشناسید. اگر به عرفان علاقه‌مندید، سعی کنید نویسندگان کتاب‌های عرفانی و روحانی را شناخته و مکاتب مختلف در این زمینه را مورد پژوهش عمیق قرار دهید.

هر چه در زمینه‌ی کاری‌تان، عمیق‌تر تحقیق کرده باشید و سپس به زبانی ساده‌تر برای مخاطبین ترجمه کنید، کار دلنشین‌تری را ارائه می‌کنید.

مهارت‌های تایپ، صفحه‌آرایی و چاپ به همراه ویراستاری

امروز دیگر همه باید تایپ و کار با نرم‌افزارهای مربوطه، بویژه ماکروسافت وُرْد را بلد باشند! باید صفحه‌بندی، قطع‌های مختلف و اندازه‌های آنان را به خوبی بلد باشید. اندازه‌ی مناسب برای حاشیه‌ها، میزان هِدِر و فوتر، و آنچه که برای چاپ مناسب از آب در می‌آید را باید بدانید. تا می‌توانید تمرین کنید و سرعت تایپ خود را بالا ببرید. نیم‌فاصله را برای نرم‌افزار خود تعریف کرده و آن را رعایت نمایید.

علائم فارسی بسیار مهم هستند و باعث می‌شوند تا جملات شما، بویژه اگر طولانی هستند، روان‌تر خوانده شده و مخاطب با ترجمه‌ی شما راحت‌تر باشد.

پس از آنکه کار تایپِ ترجمه را به پایان رساندید، کمی استراحت کرده و سپس آن را با دقت بازخوانی کنید. اشتباهات را برطرف نموده و ساختار جملات، پیوستگی و مفهوم هر جمله را بررسی کنید. چنانچه می‌توان جمله‌ای را به گونه‌ای تغییر داد که روان‌تر و جذاب‌تر به ذهن بنشیند و یا تأثیرگذارتر باشد، آن تغییر را اعمال نمایید.

روان بنویسید، برای مخاطب ایرانی بنویسید! اگر لازم است چند جمله را در هم ادغام کنید و یا یک جمله را با چند جمله‌ی فارسی بیان نمایید. سعی کنید تا در کنار ترجمه، نویسنده‌ی خوبی هم باشید! چنانچه فنون نوشتن به فارسی را خوب بلد باشید، آنگاه مترجم خوبی نیز خواهید شد.

به نیازهای مخاطبین خود توجه کنید

باز هم پژوهش! خوانندگان شما، همه نیستند! یادتان باشد که همه به دنبال داستان طنز نمی‌گردند، همه به دنبال عرفان و مکاتب مختلف عقیدتی نیستند، همه ادبیات کهن را دوست ندارند... بنابراین مخاطبین شما، همه نیستند!

در هر زمینه‌ای که کار ترجمه را می‌خواهید انجام دهید، تحقیق کنید که علاقه‌مندان آن زمینه چه می‌خواهند، آنها به دنبال چه هستند و آیا کار نوینی را دنبال می‌کنند. چنانچه قبلاً کتابی در آن زمینه به چاپ رسانده‌اید، از مخاطبین خود نظرخواهی کنید. حتی اگر نظر آنها مثبت نبود، باز هم این خود یک پیشرفت است! حالا می‌توانید نقاط ضعف و البته آنچه که مخاطبین شما می‌خواهند را درک کنید. کار نیکو کردن از پُر کردن است! شما با یک بار ترجمه، مترجم خوبی نخواهید شد!

اگر کتاب و یا اثر دیگری برای مخاطبین جذاب بوده و فروش خوبی داشته است، تحقیق کنید که چرا؟! نقطه‌ی قوت آن چه بوده و شما باید چکار کنید تا حتی کتاب بهتری را ارائه دهید. حتی به ساختار کتاب و نوع پاراگراف‌بندی و شکل‌های احتمالی که در کتاب بکار رفته است، توجه کنید. در بازار کتاب بگردید و ببینید که موارد خلاقانه‌ای در نوشتن و چاپ کتاب می‌بینید که برای‌تان جذاب است.

کامیاب و شادکام باشید

ترجمه و خلاصه‌نویسی از فرشاد قدیری

لینک: داستانهایی از ارواح!